Mahkemelerin yargılama sürecinde yaptıkları araştırma, inceleme ve yargılama işlemlerinin ardından yargılama sonunda esasa ilişkin verilen en son nihai karara “karar”, “ilam”, “hüküm” denilmektedir. Mahkemece verilen kararlar verildikleri andan itibaren icrai etkiye sahip olurlar. Mahkeme ilamının icraya konulabilmesi için kesinleşme, kural olarak şart değildir. Ancak bu kuralın bazı istisnaları bulunmaktadır. Bu konudaki düzenlemeler yalnızca “İcra ve İflas Kanunu”nda değil, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)” ve diğer özel kanunlarda da düzenlenmiştir.
İcrası Kesinleşmeye Bağlı Mahkeme Kararları Nelerdir?
- Taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan kaynaklanan uyuşmazlıklar ve bu uyuşmazlıklara bağlı olarak hükmedilen feri nitelikteki yükümlülüklere ilişkin kararlar, kesinleşmedikçe yerine getirilemezler. Örnek: Tapu iptali ve tescil, önalım, ipoteğin fekki, ecrimisil davasına ilişkin ilam ve bu davalardaki ilamların fer’isi olan vekalet ücreti, yargılama gideri.
- Kira bedelinin tespitine ilişkin kararlar.
- Aile hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar. Örnek: Boşanmaya, evliliğin feshi ve butlanına, babalık davasına, çocuk teslimine, çocuk ile şahsi ilişki kurulmasına ilişkin ilamlar ve bu ilamların fer’isi niteliğindeki; faiz, yargılama gideri, vekalet ücreti ve tazminatlar. (Boşanma davalarında yoksulluk ve iştirak nafakasının kesinleşmesi gerekirken tedbir nafakasının icrası için kesinleşme aranmaz.)
- Kişiler hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda verilen kararlar. Örnek: İsmin/soyismin/yaşın/nesebin düzeltilmesi, nüfus kaydındaki değişikliklere ilişkin davalardaki ilamlar.
- Menfi tespit ve istirdat davasına dönüşen menfi tespit davalarında verilen kararlar.
- İstihkak davalarına ilişkin mahkeme kararları.
- CMK 141. Madde kapsamında açılan “Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat” davasında hükmedilen tazminata ilişkin kararlar.
- Ceza Mahkemesi kararlarının yargılama giderine ilişkin hükümleri (vekalet ücreti dahil)
- Milletlerarası Tahkim Kanunu kapsamında verilen hakem kararları ile yabancı hakem kararlarının tenfizine ilişkin kararlar.
- Ticaret sicili memurunun teklifi üzerine, sicilin bağlı olduğu mahkemece, tescil konusunda verilen kararlar ile ilgililerin ticaret siciline yapılacak tescil veya tadil yahut terkin talepleri üzerine, sicil memurluğunca verilen karara yönelik yapacakları itiraz üzerine mahkemece verilecek kararlar.
- İş Mahkemeleri Kanunu m.7/4 hükümlerine göre, hizmet akdine tabi çalışanların zorunlu sağlık sigortalılık sürelerinin tespitine ilişkin kararlar.
- Sayıştay Kanunu’nun m.53/1 hükmü gereğince, Sayıştay kararları.
- Kooperatif ortaklığından çıkarmaya ilişkin kararlar.